W dniach 12 i 13 lipca 1943 roku Niemcy zamordowali 204 mieszkańców Michniowa, a wieś doszczętnie spalili.
Pierwszego dnia pacyfikacji Niemcy otoczyli wieś ścisłymi kordonami, mieli ze sobą listę nazwisk osób, które współpracowały z partyzantami. Mężczyzn złapanych w trakcie przeszukań domów stłoczono w 4 stodołach, które następnie ostrzelano i wrzucono do nich granaty, później podpalono. Większość osób spłonęła żywcem. Ponadto 10 osób aresztowano i przewieziono na przesłuchania do aresztu śledczego w Kielcach, skąd jedną z osób udało się wykupić. Pozostali po śledztwie zostali wywiezieni do obozu koncentracyjnego. Uprowadzono również 18 kobiet, z których 17 wywieziono na roboty przymusowe do III Rzeszy, a jedna z nich trafiła do Kielc jako pomoc domowa jednego z Niemców. W tym dniu poza mężczyznami zginęła również cała rodzina Wikłów, ojciec, matka oraz siedmioro dzieci. Tego dnia zamordowano 102 osoby w tym 95 mężczyzn, 2 kobiety i pięcioro dzieci.
W odwecie za zatrzymanie i ostrzał, przez partyzantów Zgrupowania AK „Ponury”, niemieckiego pociągu w nocy z 12 na 13 lipca,
Niemcy nad ranem 13 lipca powrócili do Michniowa. Tego dnia nie mieli przygotowanej listy, tego dnia Michniów zniknął z powierzchni ziemi…
Strzelali do kobiet i dzieci, mordowali wszystkich, których spotkali na swojej drodze. Ludzi wrzucano do ognia i palono żywcem.
Najmłodszą ofiarą był 9-dniowy Stefanek Dąbrowa. Tego dnia zginęły 102 osoby, w tym 7 mężczyzn, 52 kobiety i 43 dzieci.
Cały Michniów ograbiono, a później spalono.
15 lipca 1943 roku większość zwłok pochowano w zbiorowej mogile na placu szkolnym. Część z nich pogrzebano blisko domów, a w 1945 roku wszystkie szczątki przeniesiono do wspólnego grobu.
Michniów stał się bardzo ważnym miejscem pamięci na mapie Polski. Wszystkie miejscowości, które ucierpiały w czasie II wojny światowej przez bestialskie działania Niemców, Sowietów i ukraińskich nacjonalistów nigdy nie mogą zostać zapomniane. Pamięć o przeszłości pozwala na kształtowanie przyszłości i dbanie o to, by takie okropieństwa nie miały już miejsca.
W roku 2017 Sejm Rzeczpospolitej Polskiej ustanowił nowe święto państwowe – 12 lipca – Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej. To data upamiętniająca masowy mord ludności cywilnej we wsi Michniów w województwie świętokrzyskim, dokonany przez niemieckich okupantów, która jednocześnie stała się symbolem wszystkich spacyfikowanych miejscowości.
Mauzoleum Martyrologii Wsi Polskich jest symbolem wszystkich spacyfikowanych wsi w czasie II wojny światowej. Michniów stał się miejscem pamięci zbiorowej Polaków. Obecnie w skład kompleksu wchodzi: mogiła pomordowanych mieszkańców Michniowa,
Pieta Michniowska, Kaplica św. Małgorzaty i mur pamięci i nowoczesny budynek wystawienniczy.
Źródło: https://www.michniow.pl/o-nas/mauzoleum-w-michniowie